تارنمای رسمی عبدالحمید خدایاری

حكايت بلوچستان و مردمان بلوچ در راوي آدم هاي سه قران و صناري ،گفتگو با محمود زند مقدم

«حكايت بلوچ تلفيق موفقي است از شيوه تصوير هنرمندانه فضاها با آدم ها با آگاهي هاي مورد نياز در مردم شناسي»اين گفته احمد اشرف انديشمند شهير ايراني شايد بهترين وصف براي اثر ماندگار فردي باشد كه 47 سال تمام را با مردمان بلوچ «زيسته»است؛هم او كه با وجود در اختيار داشتن مدرك دكتري از انگلستان آن هم در زمانه اي كه كمتر كسي اساسا مدركي مشابه با او در اختيار داشت،ترجيح داد تا به جاي پست و مقام،راه بلوچستان را در پيش گيرد و با كوششي مثال زدني،يكي از برجسته ترين تك نگاري هاي اجتماعي را به رشته تحرير در آورد.دكتر محمود زند مقدم بلوچ شناس پيشگام ايراني سخن بسيار دارد:سخناني كه سرچشمه اش شناختي عميق از مردمان و مختصات خاص بلوچستان است و اين شناخت تام و تمام نه يك تعارف بلكه واقعيتي است كه ريشه اش به عجين بودن زندگي او با بلوچستان بر مي گردد.اينك اما در خانه ي كوچك اما پر مهرش در دركه ي تهران،دردمند و گله مند است:گله مند از آناني كه بدون كوچكترين شناختي از روحيات مردم منطقه براي آنها تصميم مي گيرند و دردمند از انتشاراتي كه مدتهاست چاپ جلد ششم «حكايت بلوچ» را به تاخير انداخته است تا همين دليلي باشد بر بي انگيزگي اش براي تدوين جلد هفتم كتاب.با دكتر زند مقدم بلوچ شناس و بنيانگذار مراكز علمي و دانشگاهي سيستان بلوچستان در سال هاي دور گفتگويي ترتيب داده ايم كه در ادامه مي خوانيد:

زبان و فرهنگ بلوچي در تركمنستان

پژوهشي از موسسه زبانشناسي روسيه، فرهنگستان علوم مسكو، گروه زبان‌هاي ايراني
در جمهوري تركمنستان، اقليت كوچكي ساكن هستند كه كمتر مورد شناخت جامعۀ جهاني قرار گرفته‌اند كه اين اقليت بلوچ مي‌باشد. بلوچ‌ها مردماني سرشار از حس وحدت، فرهنگ قوي، تاريخ، زبان، سنت و مذهب مشترك هستند. بلوچ‌هاي تركمنستان بخشي از جامعۀ جهاني هستند كه با فرهنگ و تاريخ منحصر به فرد خود عمدتاً در كشورهاي پاكستان، ايران و افغانستان سكونت دارند. در خارج از اين كشورها نيز جوامع كوچك بلوچي در هندوستان، شرق آفريقا و عمان وجود دارد. پراكندگي جمعيت قوم بلوچ بسيار زياد است، بلوچ هاي تركمنستان بطور عمده در شمالي‌ترين نواحي اين كشور زندگي مي‌كنند. همچنين اقليتي كوچك از بلوچ‌ها به كشورهاي شمالي اروپا مهاجرت نموده‌اند.

بلوچ‌هاي تركمنستان
بنظر مي‌رسد اولين گروه‌هاي مهاجر بلوچي به روسيه در مناطق "ماري" تركمنستان  سكني گزيده باشند، سپس آن‌ها بخشي از قلمرويي كه امروزه به جمهوري تركمنستان تعلق دارد شناخته شدند.

جشن های مردم بلوچ
پژوهشگر : مهندس عبدالسلام بزرگ زاده

چکیده
مردم بلوچ مناسبتهای زیادی را جشن میگیرند و برای هر مناسبتی با اداب و رسوم خاص و مرتبط با ان ابراز شادمانی می کنند . جشن هایی که در بلوچستان برگزار می شود عبارتند از :

1-اعیاد و جشن های مذهبی
از جمله جشن عید فطر-جشن عید قربان –جشن مبعث پیامبراکرم(ص)- جشن ذکرو جشن پیر پتّر
2-اعیادو جشن های ملی وقومی
از جمله جشن بهارگاه و عید نوروز- جشن پاگ واجهی یا پاگ بندی یعنی جشن تعیین سردار قوم و طایفه
3- جشن های ایینی وازدواج
از جمله جشن عروسی – جشن ختنه سوری- جشن تولد بچه یا شبتاکی –جشن ششکی یعنی شش روز بعد از تولد –جشن دندان روزی- جشن تکلیف
4-جشن های برداشت محصول و کار
از جمله جشن خرما چینی یا هامین – جشن گندم یا پَله –جشن اب یا اپ طاس
5- جشن های تحصیلی
از جمله جشن پنچ کتاب- جشن ختم قران – جشن ختم بخاری –جشن فارغ التحصیلی دانشجویان.

دنباله در ادامه مطلب

بلوچ در رساله پهلوی

از مهمترین منابعی که در مورد حضور بلوچ ها در کناره دریای خزر سخن می گوید منبعی است به زبان پهلوی ساسانی به نام شهرستان های ایران  این رساله کوچک چند صفحه ای تنها اثری است به این زبان که موضوعش منحصرا جغرافیای تاریخی شهرهاست از رساله پهلوی سه ترجمه به فارسی می شناسیم نخست ترجمه صادق هدایت دیگر ترجمه سعید عریان و سپس ترجمه احمد تفضلی  سه بند از این رساله مستقیما مربوط به تاریخ قوم بلوچ می باشد که آن سه بند رانخست از ترجمه صادق هدایت نقل می کنیم :

بند 28 – بیست شهرستان در پذشخوارگر (نواحی کوهستانی طبرستان و گیلان ) ساخته شده چه ارمیل ... پس او (ارمایل ) به فرمان فریدون برای کوه نشینان ساخت ایشان از آزی دهاک (ضحاک ) شهریاری کوهستان را بدست آورده بودند

بند 29 – فرمانروایان کوهستان هفت باشند . ویسمکان دماوند نهاوند بهستون دینبران مسروکان و بلوچان و مرینجان .

بند 30 – این ها آن بودند که از آزی دهاک فرمانروایی کوهستان را بدست آورده بودند .

دنباله در ادامه مطلب

درآمدی بر تبارشناسی قوم بلوچ - دکترمحمدرضاطاهری

بر پهنه ی گسترده گیتی در محل تلاقی خاورمیانه با سرزمین عجایب (هندوستان) قومی به سر میبرد که کمتر کسی در دنیا وجود دارد که آنها را نشناسد. قدمت تاریخی این قوم و زمان استقرار آن در این منطقه محروم طبیعی، و اینکه چه چیزی بلوچ را وادار به سکونت در این مثلث خشک و خشن نموده برای کسی کاملا روشن نیست. بلوچ قومی از اقوام مختلف دنیا مانند عرب، افغان، ترک، کرد و ... است. وطن اصلی بلوچها، بلوچستان است که در کتابهای تاریخی قدیم بنام "مکران" یاد شده است. این نام در زمان سلطنت نادر شاه افشار به "بلوچستان" تغییر یافت.

ریشه بلوچ

درباره ریشه بلوچها اجماع نظر وجود ندارد. عمده بحث در این زمینه بر محور دو نظریه است، یکی ریشه ایرانی (آریایی) و دیگری ریشه عربی.
نظریه دوم معتقد است که ریشه بلوچها از اعراب و اعقاب حمزه، عموی پیامبر اسلام (ص) است. ولی نظریه اول برای قوم بلوچ ریشه ایرانی قائل است و نظریه دوم را فاقد مستندات تاریخی میداند.

در مورد نژاد بلوچ آنچه مورد توافق اکثر نویسندگان و جامعه شناسان است، نژاد آریایی مردم بلوچ است. به سبب موقعیت جغرافیایی منطقه، قوم بلوچ نژاد خود را به خوبی حفظ کرده است. کمسیون ملی یونسکو درباره نژاد بلوچ میگوید "بدون شک قوم بلوچ از همین اقوام آریایی جدا شده و پس از گذشتن از مناطق شمالی به جنوب آمده اند و قرابت زبان بلوچی با زبان باستانی موید این تصور است."

عطاء الله مینگل از رهبران سیاسی بلوچستان پاکستان میگوید "ما همانند کردها آریایی هستیم. ما سامی نیستیم. اگر از زبان بلوچی چنانکه آنها (اعراب) می خواهند دست بکشیم، چگونه میتوانیم خود را بلوچ بنامیم؟ ما نمیتوانیم زبان و هویت خود را رها کنیم."

دنباله در ادامه مطلب